انجام بازرسی ترموگرافی در روز بهتر است یا در شب؟
نویسنده فراپایش2025-07-13T08:45:07+00:00در واقع این سوال بسیاری از ترموگرافرهای تازهکار است.
اگر هدف از طرح این پرسش دستیابی به نتایج بهتر یا دقیقتر باشد، باید گفت که انجام بازرسی ترموگرافی در شب یا روز ممکن است در برخی موارد، نتایج متفاوتی داشته باشد. برای پاسخ به این پرسش بایستی درک مناسبی از سه عامل اصلی و مهم در نتایج ترموگرافی داشته باشیم. این سه عامل عبارتند از:
- در کافی از عملکرد و کاربردهای ترموگرافی
- تاثیر شرایط محیطی در نتایج ترموگرافی
- تجربه و مهارت ترموگرافر
- بار (Load) بعنوان یکی از عوامل موثر در نتایج ترموگرافی
برای تجهیزات صنعتی (بخصوص تجهیزات الکتریکی) بار تجهیز، اصلیترین عامل اثرگذار در نتایج ترموگرافی است. در ترموگرافی تجهیزات برق فشارقوی یا فشار ضعیف و یا تجهیزات داخل سوئیچگیرها و اتاقهای کنترل MCC ، میزان بار یا جریان عبوری از تجهیزات، موثرترین عامل در آشکارسازی عیوب منجر به افزایش یا Hotspot در تجهیزات و اتصالات الکتریکی است.
No load = No heat = No problem detected
بنابراین در صورتیکه تجهیزات الکتریکی در بار کم یا با جریان کم در مدار باشند، احتمال آشکار نشدن و پنهان ماندن برخی عیوب زیاد است.
- تفاوت بین بازرسی ترموگرافی در شب و در روز
برای مشخص کردن این موضوع بایستی ابتدا اثرات محیطی شب و روز بر نتایج ترموگرافی را تشریح کنیم.
تاثیر شرایط محیطی روز
- بار حرارتی (Thermal Loading) خورشید در طول روز میتواند موجب افزایش دمای بدنه تجهیزات شود. این افزایش دمای طبیعی ممکن است باعث عدم امکان تشخیص Hotspot ناشی از عیب در تجهیزات گردد.
- انعکاس اثر حرارتی خورشید بر روی سطوح و تجهیزات صاف صیقلی یکی دیگر از عوامل ایجاد اختلال در بازرسی ترموگرافی در روز (روزهای آفتابی) است.
- وزش باد و دمای محیط بعنوان یکی دیگر از عوامل موثر در تغییر دما و الگوی حرارتی سطوح در ترموگرافی تجهیزات Outdoor نقش مهمی ایفا میکند. در برخی مناطق، سرعت و جهت وزش باد و همچنین اختلاف دمای شب و روز به میزان قابل توجهی متفاوت است و همین موضوع باعث تفاوتهای چشمگیری در نتایج ترموگرافی شب و روز میگردد.
- برای دوربینهایی که فاقد چشمی (view finder) هستند، نور محیطی باعث انعکاس بر روی سطحی LCD صفحه نمایش و اختلال در دیدن تصاویر بر روی صفحه میشود.
تاثیر شرایط محیطی شب
- بدلیل اینکه بار حرارتی خورشید در هنگام شب از بین میرود، اثر آن در الگوهای حرارتی و مقادیر دمای ترموگرافی شبهنگام وجود نداشته و از این بابت میتوان گفت که نتایج ترموگرافی دقت بیشتری خواهند داشت.
- بدلیل کاهش دمای محیط در شب هنگام، اختلاف دمای بین محیط و تجهیزات بیشتر شده و همین موضوع باعث ایجاد کنتراست بیشتر و افزایش دقت و کیفیت الگوهای حرارتی میشود.
- با وجود موارد عنوان شده در بالا، وزش باد خنک در شب و یا کاهش شدید دما ممکن است کاهش دمای تجهیزات و احتمال پنهان ماندن برخی عیوب با دامنه کمتر را در پی داشته باشد.
بنابر دلایلی که در هر دو وضعیت شب و روز عنوان شد، توصیه میشود که انجام بازرسی در شرایط متعادلی بین شب و روز یعنی در هنگام غروب آفتاب و یا ساعات اولیه روز صورت پذیرد.

اهمیت آموزش، تجربه و مهارت ترموگرافر
بر خلاف تصور عمومی، ترموگرافی تنها عکاسی نیست. با وجود پیشرفتهای چشمگیر در طراحی و ساخت و افزایش دقت و کیفیت دروبینهای ترموگرافی جدید، همچنان انجام یک ترموگرافی دقیق و قابل استناد، نیازمند مهارت، تجربه، دانش و آموزشهای تخصصی در زمینه بازرسی و پایش وضعیت به روش ترموگرافی است.
یک ترموگرافر حرفهای بایستی:
- درک مناسبی از پارامترهای ضریب تابش، انعکاس، دمای پس زمینه و میرایی جوّی داشته باشد.
- در تفسیر الگوهای حرارتی عیوب مختلف و تاثیر عوامل محیطی در آن تجربه و مهارت کافی داشته باشد.
- توانایی تفکیک عیوب واقعی از الگوهای حرارتی ناشی از انعکاس یا عوامل محیطی را داشته باشد.
- در مورد استفاده از ابزارهای مکمل در بازرسی ترموگرافی دانش کافی داشته باشد.
با توجه به موارد عنوان شده در بالا، برای ترموگرافرهای تازهکار یا کمتجربه این احتمال وجود دارد که با تفسیر اشتباه یا ارائه راهکارهای تعمیراتی اشتباه، موجب بروز مشکلات بیشتر شوند. بنابراین کسب تجربه و ارتقاء دانش بطور مداوم بایستی در دستور کار روتین هر ترموگرافر قرار داشته باشد.
بعنوان جمعبندی و نتیجهگیری از مطالب فوق میتوان بهترین زمان برای انجام بازرسی ترموگرافی تجهیزات مختلف را بدین صورت در نظر گرفت:
برای تجهیزات High Voltage و تاسیسات نصب شده در محیطهای باز یا Outdoor
- در صورتیکه تجهیزات در بار کامل قرار داشته باشند، ساعات اولیه صبح یا ساعات پایانی روز و پس از غروب خورشید (زمانی که بار حرارتی خورشید در کمترین میزان باشد) زمان مناسبی است.
- در صورتیکه ناچار به انجام ترموگرافی در ساعات میانی روز باشید، انجام ترموگرافی بایستی به ترموگرافرهای با تجربه و مهارت بالا واگذار شود.
برای بازرسی تجهیزات و تاسیسات نصب شده در محیطهای باز یا Indoor
- انجام ترموگرافی تجهیزات Indoor با در نظر گرفتن شرایط بار و زمان در مدار بودن تجهیزات، در هر زمانی امکانپذیر است.
برای بازرسی تجهیزات مکانیکی
- با در نظر گرفتن نتایج بازرسی سایر تکنیکهای پایش وضعیت (آنالیز ارتعاشات، روغن، صدا و . . .)، بازرسی ترموگرافی تجهیزات مکانیکی بعنوان یک روش یا ابزار مکمل بایستی در بازههای زمانی مناسب، انجام شود.

نکته پایانی
هرچند که انجام بازرسی ترموگرافی در شب با هدف حذف تاثیر بار حرارتی و انعکاس نور خورشید موجب آسانتر شدن فرآیند بازرسی مشود اما نمتواند بعنوان تضمینی برای یک بازرسی دقیق یا درست باشد. بنابراین بایستی گفت که بهترین نتایج با در نظر گرفتن شرایط زیر حاصل خواهد شد:
- درک مناسب از کاربردها و محدودیتهای بازرسی ترموگرافی
- انتخاب زمان مناسب و قرار داشتن تجهیزات در شرایط کاری مناسب
- در نظر گرفتن اثرات و شرایط محیطی در حین بازرسی
- و از همه مهمتر، وجود یک ترموگرافر با دانش و تجربه کافی
زیرا در ترموگرافی، فقط زمان بازرسی مهم نیست، بلکه میزان درک شما از چیزی که به آن نگاه میکنید نیز بسیار مهم است.
کپیبرداری و اشتراک گذاری با درج منبع، آزاد است.
A.Kandi- L II Certified thermographer
WWW.FARAPAYESH.COM
دیدگاهتان را بنویسید